باغ ارم و باغ دلگشا دو تا از مشهورترین و زیباترین باغ‌های شیراز هستند. این دو باغ از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شیراز محسوب می‌شوند و بدون‌شک درصد عمده‌ای از گردشگرانی که برای تفریح و گردش به شیراز سفر می‌کنند، سری هم به این باغ‌های زیبا می‌زنند. اما خبر خوب این است که شیراز باغ‌هایی این‌چنین زیبا و دلنشین کم ندارد و باغ‌های این شهر زیبا به این دو مورد محدود نمی‌شوند. چنان‌چه قصد سفر به شیراز را دارید یا به هر دلیلی به دنبال آشنایی با باغ‌های شیراز هستید، این نوشتار از مجله‌ی نیلی‌گشت را تا انتها دنبال کنید.
معروف‌ترین باغ‌های شیراز
1- باغ ارم
باغ ارم از زیباترین و شناخته‌شده‌ترین باغ‌های شیراز است. درون محوطه‌اش چند ساختمان چند طبقه و یک باغ گیاه‌شناسی وجود دارند. دقیق معلوم نیست که این باغ چه زمانی ساخته شده، اما برخلاف باغ‌های دیگرِ شیراز که عمدتاً در دوران قاجار ساخته شده‌اند، برخی از روی نشانه‌هایی حدس می‌زنند که باغ ارم در دوران سلجوقیان ساخته شده‌است. همچنین خود کریم‌خان زند نیز توجهی ویژه به این باغ داشته و دستور بازسازی‌هایی در آن داده‌است.
در دوران قاجار و همچنین تا حدود دهه‌ی 30 شمسی، این باغ در اختیار ایل قشقایی بود، اما از آن‌جا که این ایل از مصدق حمایت کردند، با سقوط مصدق آن‌ها نیز تبعید شدند و باغ ارم مصادره شد.
باغ ارم هم محوطه‌ی سرسبزش بسیار زیباست و هم امکان بازدید از ساختمان‌های آن وجود دارد. چنان‌که در بالا هم اشاره شد، باغ گیاه‌شناسی هم درون آن هست و ساعتی هم می‌توان مشغول بازدید از باغ گیاه‌شناسی شد. نکته‌ی دیگر آن‌که درون باغ افزون بر آن‌که می‌توان از قدم‌زدن لذت برد، این امکان نیز فراهم است که از فروشگاه صنایع دستی خرید کرد و همچنین لباس‌های سنتی شیراز را پوشید و با آن‌ها عکس گرفت.
برای دسترسی به باغ ارم باید به خیابان ارم بروید.
2- باغ دلگشا
باغ دلگشا نیز همچون باغ ارم از مشهورترین و زیباترین باغ‌های شیراز است. این باغ نیز به‌مانند باغ ارم قدیمی است و حتی گفته می‌شود در زمان تیمور ساخته شده‌است. بعدها البته عمارت‌های آن بارها آسیب دیده‌اند و هر بار دوباره ساخته شده‌اند. بازسازی‌های اساسی باغ دلگشا عمدتاً در دوران زندیه و دوران قاجاریه صورت گرفته‌اند. برخی از عمارت‌ها نیز از ابتدا در دوران قاجاریه ساخته شده‌اند.
باغ دلگشا هم محوطه‌ای بسیار زیبا و دل‌انگیز دارد و هم عمارت‌های آن عالی و شیک اند. مساحت باغ حدود 5.7 هکتار است و عمدتاً پوشیده از درخت‌های نارنج و پرتقال است. در فصل بهار نه‌تنها می‌توانید از صرفِ قدم‌زدن در این باغ لذت ببرید، بلکه از رایحه‌ی شکوفه‌های سفید نیز حظ خواهید برد.
نکته‌ی مثبت دیگری که پیرامون این باغ وجود دارد این است که فاصله‌ی بسیار کمی از آرامگاه سعدی دارد و بنابراین به‌سادگی می‌توانید پس از بازدید از آرامگاه سعدی یا قبل از بازدید از آرامگاه سعدی سری به این باغ بزنید و از قدم‌زدن در آن، دیدن عمارت‌ها و موارد دیگر لذت ببرید.
در آخر آن‌که در آن موزه‌ای وجود دارد برای غرق‌شدن در دنیای ایران قدیم. در این موزه اشیایی نگهداری می‌شوند که قدت برخی‌شان حتی به دوران هخامنشی می‌رسد. خلاصه آن‌که در طی سفرتان به شیراز نباید بازدید و گردش در این باغ را از دست بدهید.
برای دسترسی به باغ دلگشا باید به محله‌ی سعدیه جنوبی بروید.
3- باغ نارنجستان قوام
باغ نارنجستان قوام یکی دیگر از باغ‌های زیبای شیراز است. این باغ به دستور خاندان قوام – که در دوران قاجار بر فارس حکومت می‌کردند – ساخته شده‌است. باغ بسیار زیباست، محوطه‌ای دل‌انگیز دارد، عمارت‌های آن شیک و دیدنی هستند و همچنین به‌تازگی بخشی از آن به‌عنوان موزه مورد استفاده قرار گرفته است. بنابراین با مراجعه به این باغ زیبا، هم می‌توانید از زیبایی‌های باغ و عمارت‌ها لذت ببرید و هم به دیدن اشیایی که در موزه نگهداری می‌شوند بروید. گفته می‌شود اشیای موزه اشیای فرهنگی هدایی پروفسور پوپ هستند.
4- باغ عفیف‌آباد
شیراز باغ‌های زیادی دارد. منظور از باغ‌های شیراز این است که هم محوطه‌ای پر از درختان دارند و هم این که یک یا چند عمارت در آن‌ها وجود دارد. باغ عفیف‌آباد چهارمین باغ فهرست ماست که چنین ویژگی‌ای دارد. این باغ در دوران صفویه ساخته شده، اما اوج پیشرفت و بازسازی آن در زمان قاجارها صورت گرفته‌است.
میرزا علی محمدخان قوام الملک در دوران قاجار این باغ را خرید و عمارتی دو طبقه و شیک در وسط آن ساخت. این عمارت هنوز هم در وسط این باغ وجود دارد و اکنون به موزه تبدیل شده‌است.
طبقه‌ی نخست عمارت موزه‌ی نظامی یا اسلحه است و یکی از بزرگ‌ترین و پربارترین موزه‌های نظامی آسیا محسوب می‌شود. طبقه‌ی دوم نیز موزه‌ی عبرت نام دارد.
باغ عفیف‌آباد تقریباً 130 هزار متر مربع است. این باغ از همان ابتدا با نیت آن که مکانی برای گردش شاه و دربار باشد ساخته شده و بعدها هم تا دوران پهلوی همواره در دست طبقات بالای جامعه بوده‌است. نام باغ نیز برگرفته از نام «عفیفه‌خانم» است. این خانم خواهرزاده‌ی همان قوام‌الملک است و مدتی باغ به دست او رسیده‌است. او در دورانی که باغ را در دست داشته، تغییرات زیادی در آن صورت داده است.
باغ عفیف‌آباد در محله‌ی عفیف‌آباد شیراز و در بلوار ستارخان واقع است.
5- باغ ملی شیراز
پنجمین مورد از فهرست ما در مورد باغ‌های شیراز به باغ ملی شیراز اختصاص دارد. این باغ در چهارراه حافظیه قرار دارد و فاصله‌ی بسیار کمی دارد از آرامگاه حافظ، از این رو می‌توانید در طی سفرتان به شیراز بازدید از باغ ملی شیراز و آرامگاه حافظ را به یک روز موکول کنید.
در اردیبهشت‌ماه اگر به دیدن این باغ بروید، قطعاً علاوه بر زیبایی بصری باغ از زیبایی رایحه‌های بهارنارنج نیز لذت خواهید برد. درحال‌حاضر، کانون فکری کودکان و نوجوانان شیراز و همچنین فرهنگ‌سرای شیراز در این باغ قرار دارند.
6- باغ جهان‌نما
کمی آن‌طرف‌تر از باغ ملی، در همان خیابان حافظ، یک باغ دیگر وجود دارد که با نام باغ جهان‌نما شناخته می‌شود. این باغ نیز بسیار زیباست و قطعاً لیاقت آن‌که در طی بازدیدتان از حافظیه سری هم به آن بزنید را دارد.
گفته می‌شود این باغ در دوران تیمور ساخته شده‌است، اما همچون چند باغ دیگر در دوران صفوی و همچنین دوران‌های زندیه و قاجاریه توجهی ویژه به این باغ شده و بازسازی‌هایی اساسی در آن صورت گرفته‌است. در دوران کریم‌خان زند، به دستور کریم‌خان یک کوشک در باغ ساخته‌اند و این کوشک هنوز هم برقرار است و قابلیت بازدید دارد.
سخن آخر
با هم در این نوشتار مروری بر 6 تا از بهترین باغ‌های شیراز داشتیم. بدون شک چنان‌چه سفری تفریحی به شیراز داشته باشید و از این باغ‌ها بازدید نکنید، سفرتان سفری کامل نبوده‌است. در آخر از شما دعوت می‌کنم درصورتی‌که تجربه‌ای از سفر به شیراز و بازدید از یک یا چند تا از این باغ‌ها دارید، تجربه‌تان را با ما و کاربران مجله‌ی گردشگری نیلی‌گشت در میان بگذارید.
- همچنین بخوانید: راهنمای سفر به همدان
